لوله مانیسمان چیست و انواع آن
لوله مانیسمان چیست؟
این نوع لوله اولین بار توسط مهندسی آلمانی به نام مانیسمان به کار رفت و در ایران با این نام شناخته شد. همان‌طور که در بالا اشاره شد، بدون درز بودن لوله‌های مانیسمان، آنها را انواع دیگر لوله‌ها متمایز می‌کند. خط جوش در لوله‌های درزدار، حتی در شرایط ایده‌آل برای فرآیند جوشکاری، می‌تواند به عنوان نقطه شروع ترک و رشد آن عمل کند، به همین دلیل این خط از دیگر نقاط لوله استحکام کمتری داشته و ضعیف‌تر عمل می‌کند. اما لوله مانیسمان هیچگونه خط جوش یا اتصال دیگری نداشته و بدنه لوله از ساختار یکنواختی برخوردار است. در نتیجه از نظر استحکام مکانیکی، مقاومت به خوردگی، مقاومت در برابر حرارت و فشارهای بالا کیفیت بالاتری دارد و برای بخش‌هایی از صنعت که نیازمند دقت بالا در این ویژگی‌ها باشد، موفق‌تر عمل خواهد کرد. به طور کلی در صنعت فولاد، لوله‌ها به دو شکل درز دار و بدون درز تولید می‌شوند. لوله‌های بدون درز، مانیسمان نام دارند. تفاوت این نوع لوله، با لوله‌های درز دار در این است که به دلیل نداشتن هیچگونه درز، استحکام آن بسیار بالا است. این درحالیست که لوله‌های درز دار، هرچقدر هم با دقت و وسواس جوشکاری شوند، باز هم امکان ترک خوردن برای آنها وجود دارد.
هر کارخانه لوله مانیسمان را با استاندارد و گواهی مخصوصی به تولید می‌رساند. همچنین قیمت لوله به عوامل مختلفی بستگی داشته و امکان دارد هر کارخانه قیمت متفاوتی را در بازار ارائه دهد. به طور کلی برای لوله مانیسمان یا بدون درز، دو استاندارد زیر وجود دارند:پ
لوله‌های فولادی با استاندارد ASME B36.10
لوله‌های استیلی با استاندارد ASME B36.19
هر کدام از این استانداردها برای لوله‌های بدون درز، قطر، ضخامت و طول مشخصی را در نظر گرفته‌اند. بنابراین هر کارخانه که ادعا دارد محصولات خود را طبق یکی از این استانداردها تولید می‌کند، باید طبق همان معیارها عمل کرده باشد.
انواع لوله مانیسمان را بشناسید
لوله‌های مانیسمان که زیرمجموعه‌ای از لوله‌های فولادی محسوب می‌شوند، معمولا قطر کمی دارند و در مواردی از صنعت که قطر‌های بیشتر از این نوع لوله نیاز باشد، فرآیند تولید تغییر کرده و هزینه زیادی در برخواهد داشت. استانداردهای لوله مانیسمان طبق کاربرد، سایز و رده به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود. این لوله‌ها معمولاً در دو سایز شش و ۱۲ متری و رده‌های ۲۰، ۴۰، ۶۰، ۸۰، ۱۲۰ و ۱۴۰ تولید می‌شوند که رده‌های ۲۰ و ۴۰ نسبت به دیگر انواع موجود بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
با توجه به کارخانه تولیدی می‌توان لوله‌های مانیسمان را به انواع مختلفی تقسیم‌بندی کرد. تولید این لوله به دلیل فرآیند تولید خاصی که نیاز دارد توسط تعداد محدودی کارخانه انجام می‌گیرد. هرچند که استاندارد و کیفیت لوله تولیدی توسط این کارخانه‌ها تفاوت زیادی با هم ندارند و ضخامت و اندازه لوله عامل تعیین‌کننده در قیمت آن است. شرکت لوله‌های دقیق کاوه ایرانیان و کارخانه نورد و لوله اهواز از جمله کارخانه‌های داخلی تولید لوله مانیسمان هستند. البته لازم به ذکر است که در برخی سایزها موجودی بازار به صورت وارداتی می‌باشد. لوله‌های مانیسمان معمولاً به شکل‌های زیر تولید شده و در بازار عرضه می‌شوند:
- رده 20
این لوله که حدوداً 300 کیلو گرم وزن دارد، ضخامتی برابر با 2 تا 6 میلی‌متر داشته و سایز آن 1 تا 12 اینچ است. - رده 40
وزن این لوله گاهی به 500 کیلوگرم نیز رسیده و سایز آن بین 1 تا 12 اینچ متغیر است. همچنین ضخامت آن هم از 2 تا 12 میلی‌متر متغیر است. - رده 60
جالب است بدانید برخلاف سایر لوله‌های مانیسمان، این لوله بدون درز نیست و به همین دلیل تقاضای آن در بازار کمتر است. با توجه به قطر آن که از 8 تا 24 اینچ متغیر است، وزن متفاوتی هم دارد. - رده 80
محصولی که حدوداً 150 کیلوگرم وزن داشته و ضخامت آن بین 3 تا 9 میلی‌متر است. البته لازم به ذکر است که این لوله از نظر سایز متنوع است. - رده 120
این محصول تا 700 کیلوگرم نیز وزن داشته و با توجه به نیاز مشتری، در سایز و ابعاد متنوعی به تولید می‌رسد. - رده 160
این لوله که در برخی از صنایع خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد، وزن بسیار بیشتری نسبت به سایر لوله‌ها دارد.
مشخصات لوله‌های مانیسمان چیست؟
در حال حاضر تهیه لوله‌های مانیسمان در داخل کشور از کارخانه‌های داخلی و خارجی صورت می‌گیرد. اما همه آنها مشخصات فنی یکسانی دارند که از استاندارد ساخت ASME B36.10 برای لوله‌های فولادی و استاندارد ساخت ASME B36.19 برای لوله‌های استیل بهره می‌برند. طبق این استانداردها برای هرکدام از ویژگی‌ها و مشخصات لوله‌های مانیسمان بازه‌ای تعریف شده که محصول نهایی باید از آن تبعیت کند. یکی از این ویژگی‌ها فشار کاری لوله است. فشار کاری لوله‌های مانیسمان با توجه به سایز، ضخامت و دمای کاری آن تعریف می‌شود. اما با توجه به اینکه در یک دما و سایز خاص، این فشار برای تمام لوله‌ها مقدار یکسانی است، می‌توان این مشخصه را بررسی کرد. برای لوله‌های مانیسمان با ضخامت یک تا 10 اینچ، و در دماهای مختلف میزان این فشار کاری در جداول استاندارد مربوطه آمده است.
